W najszerszym znaczeniu spektrometr to dowolny instrument używany do pomiaru zmian właściwości fizycznej w danym zakresie; czyli widmo. Może to być widmo stosunku masy do ładunku w przypadku spektrometru mas, zmiana częstotliwości rezonansu jądrowego w spektrometrze NMR lub zmiana absorpcji i emisji światła o długości fali w spektrometrze optycznym.

Najbardziej rozpowszechnionym typem spektrometru wykorzystywanym do badań są spektrometry optyczne; a kiedy ktoś po prostu mówi „spektrometr” bez dodatkowego kwalifikatora, zwykle ma na myśli spektrometr optyczny, a tematem tego artykułu jest ta różnorodna rodzina spektrometrów.

Jak działa spektrometr optyczny?

Celem każdego spektrometru optycznego (dostępnego np. tutaj) jest pomiar interakcji (absorpcja, odbicie, rozpraszanie) promieniowania elektromagnetycznego z próbką lub emisji (fluorescencja, fosforescencja, elektroluminescencja) promieniowania elektromagnetycznego z próbki. Spektrometry optyczne zajmują się promieniowaniem elektromagnetycznym, które mieści się w obszarze optycznym widma elektromagnetycznego, czyli światła obejmującego obszary widma o długości fal ultrafioletowych, widzialnych i podczerwonych.

Aby uzyskać maksimum informacji, interakcję lub emisję światła należy mierzyć jako funkcję długości fali, a zatem wspólną cechą wszystkich spektrometrów optycznych jest mechanizm wyboru długości fali. W tanich spektrometrach lub w sytuacjach, w których dokładny dobór długości fali nie jest ważny, do wyodrębnienia interesującego obszaru długości fal stosuje się filtry optyczne.